ارتقاء فلسفه اسلامی با جدی گرفتن حکمت عملی محقق می‌شود
تاریخ انتشار: ۳ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۷۰۶۰۰
به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، حجت‌الاسلام احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و عضو هیات علمی دانشگاه باقر العلوم(ع)، در سلسله نشست‌های علمی فلسفه اسلامی با موضوع بایستگی و چگونگی احیاء و تقویت فلسفه اسلامی، اظهار داشت: علم و معرفت هویت جمعی دارد و در محتوای دانش دیگران سهیم هستند و در تولید این دانش منفعل نیستند بنابراین محتوای علمی حالت محصول جمعی پیدا می‌کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی در همین خصوص ادامه داد: وقتی علم و معرفت هویت جمعی پیدا کرد یعنی قوامش به جامعه علمی است، اگر جامعه علمی یک محتوا را قبول کرد در واقع رشد و اهمیت پیدا کرده و اگر محتوای دانشی مورد غفلت قرار گرفت و با عدم مشارکت واقعی جامعه روبه رو شد دیگر یک امر مهم نیست.
واعظی با تاکید بر اهمیت توجه بر جغرافیا در بررسی جایگاه مسائل تصریح کرد: وقتی از ارتقاء و جایگاه هرچیزی می‌خواهیم صحبت کنیم باید جغرافیای موجود در نظر گرفته شود، برای نمونه جایگاه صنعت و اقتصاد را در کشور بررسی کنیم، ابتدا باید یک تصوری از جغرافیای آن مبحث داشته باشیم، ببینیم صنعت دنیا و صنعت ما کجا است تا بتوانیم در مورد ارتقاء آن صنعت تصمیم بگیریم.
سه جریان فلسفه معاصر
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با بیان اینکه فکر فلسفه معاصر در جهان شاهد سه جریان اصلی است، عنوان داشت: جریان اول پایان‌یافتگی فلسفه نظری است، یعنی به کمک قوه عقل می‌توانیم حقایقی را بر خودمان آشکار کنیم و عقل در بعد نظری می‌تواند به حقیقت برسد، در اینجا فلسفه نظری به پایان می‌رسد یعنی عقل نمی‌تواند به حقیقت برسد و آنچه که باقی می‌گذارد فلسفه عملی است.
وی افزود: آن‌هایی که روی زبان مانور می‌دهند، زبان طبیعی باعث یک نوع نسبی‌گرایی معرفتی می‌شود، توجیه متنوع شکاکی معرفتی، توجیه متکثر ذهن‌گرایی در مسئله فهم که ما را از فهم عینی دور می‌کند این‌ها باعث به وجود آمدن جریان پایان‌یافتگی فلسفه نظری و آنچه که باقی می‌گذارند فلسفه عملی است. پشت نقاب معرفت قدرت است، معرفت شاخه‌های مختلف دانش محصول نظام دانایی و نظام دانایی محصول قدرت است.
واعظی در خصوص جریان سوم بیان کرد: جریان سوم جریان رواج و رونق بخشیدن به فلسفه است که از آن به عنوان فلسفه مضاف یاد می‌شود، مثل فلسفه ذهن، دین، فرهنگ و علوم اجتماعی که به جای فلسفه عام و متافیزیک تمرکز روی زیر شاخه‌های مختلف فلسفه باشد.
راهبرد ترویجی آموزشی ارتقاء فلسفه اسلامی
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با اشاره به پیشرفت فلسفه در کشور بعد از انقلاب، خاطر نشان کرد: در ایران ما به برکت انقلاب اسلامی و تحولی که در حوزه‌های علمیه اتفاق افتاد تفکر فلسفه اسلامی قابل مقایسه با قبل نیست و فکر فلسفه معاصر را در ایران نسبت به قبل گسترش داده است.
وی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان به ارتقاء فلسفه اسلامی اندیشید، گفت: تلقی ما از فلسفه اسلامی در دو بخش است، فلسفه اسلامی آن‌گونه که هست و آن‌گونه که می‌تواند باشد، در اولی یک نگاه تاریخی داریم و در دومی نگاهی توسعه‌ای داریم، وقتی می‌گوییم تقویت و رشد فلسفه اسلامی قطعا راهبردی که پیش روی ما قرار می‌گیرد راهبرد ترویجی و آموزشی پژوهشی است یعنی دانشجویان بیشتری بگیریم و طلاب بیشتری را به سمت فلسفه اسلامی سوق دهیم و پژوهش‌های بیشتری انجام گیرد.
واعظی افزود: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی گام‌های خوبی در زمینه تقویت فلسفه اسلامی آن‌گونه که هست برداشته شده هرچند کافی نبوده ولی این دو راهبرد عملیاتی شده و هم راهبرد ترویجی وجود داشته و هم آموزشی پژوهشی، این رشدی که می‌بینیم نسبت به افرادی که درگیر فلسفه اسلامی در کشور هستند وجود دارند.
ضرورت جدی گرفتن حکمت عملی
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، در خصوص رویکرد فلسفه آن‌گونه که می‌تواند باشد یادآور شد: اگر رویکرد ما، فلسفه اسلامی آن گونه که می‌تواند باشد یعنی تفسیر وسیع‌تری نسبت به فلسفه اسلامی، در این صورت راهبرد اصلی تغییر می‌کند و صرف ترویج گذشته فلسفه اسلامی نیست دو راهبرد می‌شود، یکی گشودن افقهای جدید فلسفی و دوم درگیر شدن با تعاملات فلسفه معاصر و مرزهای جدید فکر فلسفی.
وی با اشاره به اهمیت راهبرد اول بیان داشت: اگر این دو راهبرد بخواهد اتفاق بیفتد ابتدا باید رویکرد اول رخ دهد در این صورت اتوماتیک وارد راهبرد دوم هم می‌شویم، گشودن افقهای جدید افراد را درگیر می‌کند و فضا را برای اجرایی شدن راهبرد دوم باز می‌کند ولی اگر این افق‌ها گشوده نشود در واقع فرصت به فکر کردن نمی‌رسد.
واعظی در خصوص راهکار برای گشودن افق‌ها عنوان کرد: چیزی که ما نیاز داریم برای گشودن افق‌ها مسئله جدی گرفتن حکمت عملی است و باید بعضی از بحث‌های حوزه حکمت عملی را بگیریم و بررسی کنیم گذشتگان آورده‌شان در این خصوص چیست و الان جغرافیای ما کجا قرار دارد، بحث‌هایی که امروزه انجام می‌شود چیست و گذشتگان چه آورده‌های داشته‌اند نقاط خلا را پیدا کنیم.
رونق‌بخشی به زیرشاخه‌های فلسفه
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، در همین خصوص ادامه داد: اقدام دیگر که به افق گشایی کمک می‌کند بحث رونق دادن به زیرشاخه‌های نوین فلسفه است مثل فلسفه دین که یعنی پرداختن به مسائل فلسفی که خواستگاه‌شان اعتقادات دینی است یا فلسفه ذهن که روی بخش‌های مختلف مغز مطالعه می‌کند، فلسفه علوم اجتماعی و هنر، میدان‌هایی است که می‌توانیم به روی خود بگشاییم و متناسب با هستی شناسی و انسان شناسی اگر ورود پیدا کنیم به غنای فلسفه اسلامی کمک کرده‌ایم.
وی اظهار کرد: جدی گرفتن فلسفه تطبیقی کار بعدی است، در بحث‌های معرفت شناسی همان گونه که ما نسبت به نسبی‌گرایی معرفتی حساس هستیم در دنیا هم همینطور است.
واعظی با اشاره به الحاد مدرن بیان داشت: آخرین مورد که به ارتقاء فلسفه اسلامی کمک می‌کند درگیر شدن با الحاد مدرن است، خواستگاه الحاد مدرن بهره‌برداری از کاوش‌های علمی است، که گاه باعث می‌شود افراد به غلط نتایجی الحادی متافیزیکی بگیرند، یکی از خواستگاه‌های الحاد مدرن مباحث مربوط به علوم شناختی و زیست‌شناسی است و دیگری بحث‌های مربوط به کیهان‌شناسی وفیزیک است که میدان مناسبی برای رشد و ارتقاء فلسفه اسلامی است.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، در پایان با بیان اینکه، دو رویکر فلسفه آن‌گونه که هست و آن‌گونه که می‌تواند باشد، مانع الجمع نیستند، تاکید کرد: اشکال ندارد به هویت تاریخی فلسفه اسلامی بپردازیم اما نباید به این اکتفا کنیم اگر فقط هویت تاریخی را در نظر بگیریم دیگر به رشد و توسعه فلسفه اسلامی نمی‌رسیم.
پایان پیام/۶۳۱۲۶/ش
منبع: فارس
کلیدواژه: فلسفه اسلامی فلسفه تطبیقی فلسفه دین رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم فلسفه معاصر الحاد مدرن آن گونه جدی گرفتن حکمت عملی گشودن افق افق ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۷۰۶۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شهید مطهری در اوج حکمت و استادی، روضه خوانی را ترک نکرد
به گزارش خبرنگار مهر، مراسم چهل و پنجمین سالگرد شهادت آیت الله دکتر مرتضی مطهری در مسجد جامع نارمک برگزار شد. در این مراسم که از طرف خانواده شهید مطهری و ستاد سالگرد برگزار شد، اقشار مختلف مردم حضور داشتند.
حجت الاسلام سید محمدرضا هاشمی تهرانی در این مراسم سخنرانی خود را با موضوع علم و معرفت و جایگاه عالم دینی در جامعه آغاز کرد و گفت: در سیره امام جعفر صادق (ع) جهل و نادانی بزرگترین مرض بود. انسان در حرف ممکن است ادعای دینداری داشته باشد، اما تا مادامی که نسبت به توحید و ولایت جاهل و نادان باشد و نتواند حق را از باطل تشخیص دهد، دینداری اش هم ارزشی نخواهد داشت.
وی با اشاره به روایتی که در زمره روایات دقیق اهل بیت (ع) است اظهار داشت: از پیامبر اکرم (ص) سوال کردند که کدام عمل از همه اعمال پرفضیلت‌تر است. پیامبر در جواب فرمودند: پرفضیلت‌ترین عمل، علم به خداست. سوال کننده متعجب شد و فکر کرد که پیامبر متوجه سوال وی نشده است و دوباره سوال را پرسید. حضرت نگاهی کردند و باز فرمودند همان پاسخ را فرمودند. سوال کننده تعجبش بیشتر است و گفت من از عمل می‌پرسم شما جواب من را چیز دیگری می‌دهید. حضرت فرمود اگر کسی علم به خدا نداشته باشد، معرفت به توحید نداشته باشد، شناخت نداشته باشد کمترین اعمال او مقبول درگاه خداوند است. اما آن کسی که نمی‌داند چه کسی را می‌پرستد و علم به خدا ندارد و حقیقت توحید برای او مجهول است هر چقدر هم عمل کند فایده‌ای ندارد.
هاشمی تهرانی با بیان اینکه علم و معرفت یک حقیقتی است که ائمه اطهار مکرراً شیعیان را به آن‌ها توصیه می‌کردند، تصریح کرد: محب و شیعه بی‌سواد و بی‌معرفت، به درد اهل بیت (ع) نمی‌خورد. معارف غنی اهل بیت (ع) غیر از این چیزهایی است که ما در کتاب‌های خود می‌خوانیم. اهل بیت (ع) در مقام آموزش شیعیان یک راه خاصی را طی کردند. شیعه و محب بی سوادِ جاهل به چه دردی می‌خورد.
این سخنران با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های برجسته و منحصربفرد استاد مطهری این بود که تراز منبر را در عالی‌ترین سطح خود حفظ کرد، ادامه داد: استاد مطهری جایی که منبر می‌رفت وقتی پایین می‌آمد منبر و مطالب او کتاب معرفتی شیعه می‌شد. در زمان خود برخی از این کتب به چاپ ۴۰، ۵۰ و ۶۰ می‌رسید.
استاد مطهری تراز عالم دینی را حفظ کرد. اینکه ما بنشینیم خواب، خاطره و حکایات شخصی تعریف کنیم به چه دردی می‌خورد. باید از استاد مطهری یاد بگیریم.
حجت الاسلام هاشمی تهرانی گفت: ابان ابن تغلب از بزرگترین اصحاب اهل بیت بوده است. کسی که امام صادق (ع) برای او احترام ویژه‌ای قائل بود. ذهبی یکی از رجالیون قدرتمند اهل تسنن نقل می‌کند که احترام ابان ابن تغلب در مسجد النبی و مدینه بیشتر از امام صادق (ع) بوده است. تمام مسلمانان از جمیع فرق به این شخصیت بزرگ سترگ آن زمان احترام می‌کردند. امام صادق (ع) مکرر می‌فرمود خدا ابان ابن تغلب را رحمت کند، او ۴۰ هزار حدیث از پدرم امام باقر (ع) حفظ کرده بود، مکرر فرمود اگر ابان نبود روایات امام باقر (ع) ضایع شده بود. این‌ها شیعه بودند و در مسیر احیای امر اهل بیت کار می‌کردند.
این سخنران مذهبی اضافه کرد: هیئت گرفتن و نماز جماعت فوق‌العاده خوب است، اما آنچه که یکایک ما موظف هستیم این است که معارف اهل بیت (ع) را ابتدا یاد بگیریم و به نسل بعد خود منتقل کنیم.
وی با اشاره به اینکه مساله حجاب یکی از معضلات کف جامعه است که خیلی فراگیر است، ابراز کرد: بسیاری از بزرگان و مسئولین نظام دغدغه حجاب دارند. اگر معارف دینی در سطوح مختلف ارائه می‌شد و با این جوانان حرف زده می‌شد اینجای کار نبودیم. آیت الله مطهری با سعه صدر با تمام مخالفین بحث می‌کرد. مباحثات دقیق، بدون اینکه از کوره در برود. اسلام این را می‌خواهد که انسان آن‌چنان قدرت پیدا کند و معرفت عمیق دینی را آن‌چنان ارائه کند و بگوید هر کسی هر چه شبهه دارد بیاورد. این خصیصه مکتب تشیع و امام صادق (ع) است. علمای ربانی دین ما این چنین بودند.
هاشمی تهرانی گفت: تهران بزرگانی به خود دیده است. مرحوم ابوالحسن رفیعی قزوینی، مرحوم شاه آبادی در تهران منبرهای عمیق معرفتی می‌رفتند که پامنبری‌ها آن‌ها طلاب و دانشجو نبودند، بازاری‌های تهران بودند. مرحوم آیت الله میرزا عبدالکریم روشن در چهارراه سیروس برای مردم توحید تبیین می‌کرد.
او با ابراز تأسف از اینکه امروزه در فضای حقیقی و مجازی حشر با علما از بین رفته است، اظهار داشت: علمای ربانی در برخی نقاط مهجورند. هیئات مذهبی خیلی اوقات منبری ندارد. آقای مداح می‌آید سینه زنی را برگزار می‌کنند و تمام می‌شود.
حجت الاسلام هاشمی تهرانی در پایان گفت: برخی آقایان علم‌شان که بالا می‌رود دیگر ابا دارند که روضه بخوانند اما شأن جلیل القدر مرحوم آقای مطهری این بود که در اوج حکمت و استاد تمامی حوزه و دانشگاه وقتی منبر می‌رفت روضه می‌خواند و در روضه برای سیدالشهدا هق هق می‌کرد که نشان می‌دهد در اوج علم و معرفت هم که باشی تنها راه نجات، راه اختصاصی رحمت واسعه حضرت سیدالشهداء (ع) است.
کد خبر 6095665
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان